Viêm màng hoạt dịch thể lông nốt sắc tố là tình trạng bệnh lý của màng hoạt dịch khớp, có đặc điểm có thể gây đau và sưng nề khớp cho bệnh nhân song song có tình trạng lắng đọng hemosiderin (một hoạt chất có tính kim loại) trong các khớp.
Nhận biết tổn thương
Tình trạng bệnh thường phát hiện ở bệnh nhân từ 30-50 tuổi. Theo các nhà nghiên cứu của Mỹ, viêm màng hoạt dịch thể lông nốt sắc tố điển hình chỉ ảnh hưởng đến một khớp, trong đó khoảng 80% các trường hợp là khớp gối, không những thế có thể ảnh hưởng đến khớp háng, cổ chân, vai và khuỷu.
Cấu trúc của đầu gối.
Viêm màng hoạt dịch thể lông nốt sắc tố có hiện tượng ở 2 hình thái: khu trú hoặc lan tỏa. Thể khu trú thường đáp ứng tốt với điều trị và các nguy cơ tổn thương khớp thấp. Thể lan tỏa thường liên quan tới tất cả màng hoạt dịch khớp và có nguy cơ gây tổn thương khớp nhiều hơn và rất không may là thể lan tỏa lại là hình thái tổn thương thường gặp nhất.
Nguyên nhân của viêm màng hoạt dịch thể lông nốt sắc tố chưa được hiểu biết rõ, 1 số tác chất lượng kém cho rằng có nhân tố gen nhưng chưa được chứng minh rõ ràng.
Về mặt triệu chứng, tùy theo tổn thương nhưng các triệu chứng lâm sàng thường gặp là đau và sưng nền khớp, bệnh nhân có thể có giảm thiểu vận động khớp, kẹt khớp và đôi lúc có tình trạng lỏng lẻo khớp. Tình trạng lâm sàng thường tiến triển nặng lên một cách từ từ, đặc biệt với thể lan tỏa.
Chẩn đoán bệnh
Để xác định chẩn đoán, 1 số thăm dò có thể được thực hiện: xquang chủ yếu có giá trị loại trừ các tổn thương xương, có thể là căn nguyên khác gây nên các triệu chứng hoặc là tổn thương thứ phát; chụp cộng hưởng từ là phương nhân thể thăm khám rất có trị giá để chẩn đoán cho cả thể khu trú cũng như lan tỏa. Hình ảnh cộng hưởng từ có thể cho thấy tình trạng viêm dày màng hoạt dịch kèm theo các khối tổ chức mô mềm và có thể là tình trạng xương bị phá hủy. Một số trường hợp bác sĩ sẽ chỉ định chọc hút dịch khớp, dịch chọc hút sẽ có màu sắc đỏ như máu do chứa hemosiderin.
Điều trị thế nào?
Phẫu thuật vẫn là phương pháp điều trị chính yếu đối với tổn thương này. Trước đây, do e ngại các biến chứng của phẫu thuật cũng như tỷ lệ tái phát của bệnh nên việc theo dõi không mổ được khuyến cáo cho bệnh nhân cho đến khi tổn thương khớp nặng phải chỉ định thay khớp. Ngày nay, với sự tiến bộ của phẫu thuật, nhất là là phẫu thuật nội soi khớp làm cho rất nhiều bệnh nhân được điều trị phẫu thuật với kết quả tốt, ngăn ngừa tình trạng thoái hóa khớp sớm. Trong một số trường hợp, bệnh nhân không tiến hành phẫu thuật, việc sử dụng 1 số thuốc giảm triệu chứng là cần thiết.
Nội soi khớp để cắt lọc màng hoạt dịch tổn thương bây giờ vẫn là chọn lựa số 1 để điều trị viêm màng hoạt dịch thể lông nốt sắc tố. Nội soi có điểm mạnh là cho phép quan sát và can thiệp vào các khu vực khá sâu trong khớp mà đôi khi mổ mở không thể quan sát tới được.
Mổ mở được chỉ định cho 1 số trường hợp tổn thương lan tỏa và tạo ra các khối viêm to ra phần mềm xung quanh mà đôi khi can thiệp bằng nội soi không giải quyết nhanh nhất được.
Nội soi phối hợp với mổ mở được ứng dụng ở 1 số trường hợp để đảm bảo việc can thiệp mổ mở thấp nhất và việc cắt lọc bảo đảm tối đa màng hoạt dịch tổn thương.
Thay khớp toàn bộ lúc tổn thương tại giai đoạn cuối, khớp bị phá hủy nhiều. Trong những trường hợp như vậy, thay khớp giải quyết được vấn đề đau đồng thời phục hồi khả năng đi lại cho bệnh nhân.
Liệu pháp xạ trị đôi lúc được sử dụng cho bệnh nhân tổn thương lan tỏa mà khả năng cắt bỏ khó khăn vì liên quan đến các cấu trúc mạch máu và thần kinh hoặc gân và một số trường hợp tái phát nhanh sau phẫu thuật. Liệu pháp xạ trị có thể thực hiện với nguồn phát xạ từ bên ngoài, gần đây có cải tiến hơn với nguồn phát xạ được đưa vào trong khớp. Xạ trị thường vận dụng cho các trường hợp phẫu thuật không thành công và tổn thương tái phát nhanh.
PGS.TS. Trần Trung Dũng
0 nhận xét:
Đăng nhận xét